‘Bedrijven investeren in welzijn als verplicht nummertje, maar waardering en cultuur gaat over zoveel meer’.

Complimenten- en waarderingsdagen zijn dan wel tof voor je medewerkers. Maar eigenlijk moet waardering geven gewoon deel uitmaken van je bedrijfscultuur, schrijft Nathalie Arteel.

De eerste week van maart is een ‘appreciatieweek’ geworden. Op 1 maart was het complimentendag. Op 3 maart is het Employee Appreciation Day. Prima initiatieven, omdat we allemaal al hebben ervaren dat een welgemeend compliment ons vleugels geeft.

Social media kanalen die we dagelijks gebruiken hebben trouwens een imperium gebouwd op de duimpjescultuur. Maar precies daardoor is één en ander ook veel te vaak oppervlakkig geworden. Wat gebagatelliseerd wordt, is niet meer authentiek. Niet meer gemeend.

Enkele mensen een compliment geven op complimentendag volstaat niet om waardering uit te drukken. Waardering is namelijk een manier van leven en zijn.

Waardering als onderdeel van bedrijfscultuur

Als waardering deel uitmaakt van de cultuur dan weten medewerkers, leveranciers, klanten en alle stakeholders dat ze er voor ons bij horen. Dat we naar hen luisteren en hen aandacht geven. En dat we op die manier beantwoorden aan een basisbehoefte van elke mens.

‘Elke nieuwe medewerker wordt ondergedompeld in de wondere wereld van waardering’

De kern van Arteel is building a company culture of appreciation. Een cultuur van waardering die behoort tot de bedrijfscultuur is namelijk veel beter: elke dag is zo een complimentendag.

Elke medewerker die bij ons start, wordt meteen ondergedompeld in de wondere wereld van waardering. Niet alleen wordt er een opleiding voorzien over het belang van waardering en welke impact dit heeft op de gezondheid, maar tevens krijgt de medewerker toegang tot verschillende online en offline mogelijkheden om collega’s en klanten te waarderen.

Zo hebben we een eigen applicatie op ons Arteel-platform dat toelaat om iemand binnen de negentig seconden te waarderen voor positief gedrag dat in lijn ligt met de bedrijfswaarden. De medewerker leert ook de juiste taal te gebruiken om een collega of klant vleugels te geven.

Leuk is ook dat iedereen toegang heeft tot een assortiment van kaartjes en geschenken om een klant te verrassen die misschien net door een moeilijk moment gaat of gewoon om hem of haar te bedanken.

Al deze verschillende initiatieven zorgen voor meer verbindende momenten en hebben een positieve impact op de energie binnen onze organisatie.

Mentaal welzijn verslechterd

Niemand kan nog naast de cijfers kijken: ondanks alle inspanningen die overheid en bedrijven leveren op het vlak van werkbaar werk blijkt telkens weer dat het absenteïsme blijft toenemen en dat zowat alle werkgevers te maken krijgen met een groeiend aantal medewerkers met burn-outs.

‘Enkel bloemen geven aan je geliefde op Valentijnsdag volstaat ook niet’

Het mentale welzijn van de gemiddelde Belg is er almaar beroerder aan toe. Liefst 1,2 miljoen Belgen neemt antidepressiva, 1 op 3 kampt met werkstress. De mentale gezondheid is ondermaats: 140.000 mensen zijn langer dan een jaar thuis vanwege mentale gezondheidsproblemen.

Dat cijfer steeg de laatste vijf jaar met 39 procent en alle specialisten zijn het erover eens dat de impact van Covid die trend nog zal versterken. Zeven procent van de actieve bevolking lijdt acuut onder burn-out symptomen. Zestien procent bevindt zich in de gevarenzone.

Zorg dragen voor elkaar

Het is niet omdat we elkaar één dag complimenten geven dat we iets aan die hallucinante cijfers kunnen doen. Net zoals enkel bloemen aan je geliefde geven op Valentijnsdag niet volstaat om hem of haar van je liefde te overtuigen. Wie impact wil hebben, vervangt de eenmalige complimentendag beter door een duurzame waarderingscultuur.

‘Je mensen moeten zich in de eerste plaats ‘gedragen’ voelen’

De prestatiemaatschappij waarin we leven zorgt voor enorm veel druk. Vele bedrijven investeren in mentaal en fysiek welzijn, maar als mensen zich niet gewaardeerd voelen, als ze zich niet verbonden voelen met het bedrijf en de community waarin ze werken dan heeft dit geen enkele zin.

Mensen moeten zich in de eerste plaats ‘gedragen’ voelen, ze moeten het gevoel hebben dat ze iemand zijn. In vele bedrijven investeren ze in mentaal en fysiek welzijn vanuit het intellect, als verplicht nummertje omdat het verstandelijk klopt.

Verbinden als leider

Maar als je als leider geen verbinding weet te maken via je hart, dan zal deze investering voor niets zijn. Zonder verbinding blijven alle inspanningen om medewerkers zogenaamd waardering te tonen, net als een compliment op complimentendag een druppel op een hete plaat. Dan blijven mensen het gevoel hebben een nummer te zijn.

HR-dienstverlener Tempo-Team maakte op 24 februari van dit jaar de resultaten van een bevraging bekend waarin meer dan één op drie medewerkers aangaf het gevoel te hebben vast te zitten in een gouden kooi. Met andere woorden: ze krijgen alles wat ze verlangen, behalve hartsverbinding.

‘Zorgdragen voor elkaar is nog nooit zo van cruciaal belang geweest als vandaag’

Nochtans zijn mensen volgens professor Kim Cameron, een belangrijke grondlegger van positief leiderschap, net als planten: ze bloeien spontaan open als ze zich kunnen keren naar het licht. Dat noemt hij het heliotropisch effect (Levende systemen hebben de neiging om te bewegen in de richting van positieve energie en weg van negatieve energie, red.).

Natuurlijke reflex

Een waarderingscultuur ontstaat als we weer zorg leren dragen voor elkaar, zoals we automatisch doen voor onze familieleden. Daar is het een natuurlijke reflex.

Als ondernemingen die natuurlijke reflex ook in de bredere bedrijfsomgeving kunnen hebben, dan draagt dat automatisch bij aan een waarderingscultuur. Zorgdragen is immers niet een zoveelste nieuw managementrecept. Het is iets dat we van nature allemaal kunnen.

Iets dat ook inherent aanwezig is in elke stammencultuur, een soort ethische grondwaarde. Maar de enorme druk waarin we leven heeft ervoor gezorgd dat die waarde op de achtergrond is geraakt. Het is veel te vaak in de eerste plaats ieder voor zich.

Waardering voor jezelf

Toch ben ik ervan overtuigd dat zorgdragen voor elkaar nog nooit zo van cruciaal belang is geweest als vandaag. Ook omdat diverse voorbeelden aantonen dat bedrijfsleiders die vanuit zorgmanagement en verbinding via het hart handelen ook uitstekende financiële resultaten boeken.

‘Het gebruik van verkeerde woorden, kan bij mensen bijzonder hard aankomen’

Naast het aanspreken van onze natuurlijke zorgreflex kunnen ook nog andere elementen een belangrijke motor zijn om een waarderingscultuur tot stand te brengen.

Ik denk dan in de eerste plaats aan waardering voor onszelf. We kunnen anderen niet oprecht en authentiek waarderen als we niet de tijd nemen om te kijken wat goed is, wat onszelf energie geeft.

Ook vind ik aandacht geven aan het gebruik van de juiste taal en woordkeuze enorm belangrijk. Het gebruik van de verkeerde woorden, mondeling of schriftelijk, kan bij mensen bijzonder hard aankomen.

Als het gaat over warme en verbindende communicatie, wordt dat wel eens afgedaan als zweverig. Maar het is in mijn ogen veel fundamenteler dan je één dag uitputten in het geven van complimenten.

Feedback geven

Wil dat zeggen dat leidinggevenden het hele jaar door elk uur van de dag met complimenten moeten strooien? Natuurlijk niet. In hun boek Praktijkgids werkbaar werk leggen Joan De Winne en Hilde Clement onder meer de principes van appreciative inquiry uit (het onderzoeken van alles wat waarde heeft en deze positieve analyse gebruiken om verder te ontwikkelen, red.).

‘Onze mensen worden regelmatig opgebeld door hunters en toch blijven ze bij ons’

Hierin geven ze ook aan hoe ondernemers het best feedback kunnen geven. Ook als relaties met medewerkers, leveranciers en andere stakeholders niet van een leien dakje lopen. Het op een menselijke manier bespreken van wat moeilijk loopt, is net als het geven van complimenten een vorm van waardering en respect.

Daarom mag complimentendag geen verplicht nummertje of een doekje voor het bloeden worden. Het moet bij ondernemingen waar dat nog niet het geval is, vooral de aanzet zijn om ervoor te zorgen dat een echte waarderingscultuur integraal deel gaat uitmaken van hun DNA. Bij Arteel ervaren we elke dag hoeveel win-wins dat oplevert.

Talent gemakkelijker behouden

Zo zien wij binnen onze eigen organisatie het effect dat wij het veel makkelijker hebben om talent aan te trekken en om talent te behouden. Onze eigen mensen worden regelmatig opgebeld door hunters en toch blijven ze bij ons. Maar er is meer.

Dankzij de goede bedrijfscultuur hebben wij ook een grote klantenretentie en zelfs veel mond-aan-mondreclame. Drie op vier nieuwe klanten komt bij ons terecht via mond-aan-mondreclame. Het afgelopen jaar hebben wij maar liefst een omzetstijging gerealiseerd van 67,5 procent. Gewoon omdat het werkt.

Lees ook:

Maak werk van positieve bedrijfscultuur: waardeer vijftigplussers meer