Dankbare leiders zijn effectieve leiders

Voor wie en waarvoor ben jij vandaag dankbaar? 

Onderzoek wijst uit dat het belangrijk is om regelmatig stil te staan bij die vraag. Nathalie Arteel interviewt deze maand Robert Emmons, de vermaarde Amerikaanse dankbaarheidsexpert.

“We weten uit de filosofie en uit religie dat dank­baarheid belangrijk is en een verschil maakt. Wetenschappelijk was dat terrein nog een onbeschreven blad”, vertelt Robert Emmons als ik hem vraag waarom hij zich specialiseerde in dankbaarheid. Emmons is professor aan de University of California, Davis. Daar onderzoekt hij de psychologie van dankbaarheid en de effecten daarvan op ons leven. Hij is een voortrekker van de positieve psychologie en schreef boeken en wetenschappelijke artikelen over dankbaarheid.

Om aan te tonen dat dankbaarheid echt iets doet met mensen, startte Emmons een experiment: “Ik vroeg studenten om elke avond een dagboek bij te houden met alles waarvoor ze die dag dankbaar waren. Dat bleek een groot verschil te maken. Een van mijn eerste bevindingen was dat mensen die opschrijven waarvoor ze dankbaar zijn, meer bewegen.”

 

 

 

 

 

 

 

 

“Als je meer beweegt, voel je je gelukkiger, slaap je beter en kan je beter omgaan met stress.”

Robert Emmons, de vermaarde Amerikaanse dankbaarheidsexpert

Dankbaarheid als essentie van ons bestaan

Hoe zou je dankbaarheid definiëren?

“We doen dankbaarheid soms af als een reactie: uit beleefdheid is het belangrijk om dankjewel te zeggen. Maar het gaat veel dieper dan dat. Er zit reciprociteit in dankbaarheid. Als we iets goeds ontvangen, willen we dat niet voor onszelf houden, maar delen met anderen. Dat blijkt ook uit mijn onderzoek: mensen die dankbaar zijn, zijn genereuzer, tonen compassie en zijn vergevingsgezinder.”

“Na vijfentwintig jaar onderzoek stel ik dat dankbaarheid tot de diepste kern van ons menselijk bestaan behoort. Dat is een gedurfd statement, maar onderzoek toont dat aan. De essentie van wie we zijn als mens, is dat we ontvangende wezens zijn. We zijn afhankelijk van anderen. Natuurlijk moeten we een gezond gevoel van eigenwaarde en zelfwaardering hebben, ons bewust zijn van onze kwaliteiten en dat we anderen iets te bieden hebben. Dankbaarheid van anderen ontvangen, voedt onze eigenwaarde, omdat we dan weten dat we in de ogen van anderen van waarde zijn. Sommige bedrijven specialiseren zich, zoals jij doet Nathalie, in het ontwikkelen van erkenningssoftware. Daarmee erken je de waarde van erkenning. Dat is belangrijk, omdat het een basis­behoefte van de mens is om waardering en erkenning te krijgen.”

Cultuur van dankbaarheid

Hoe kunnen organisaties hun voordeel doen met een cultuur van dankbaarheid?

“Laat me een verhaal vertellen. Jaren geleden vloog ik met Southwest Airlines en merkte op dat iemand in de instapruimte een bloem gaf aan alle passagiers. Dat is tof, dacht ik. Tot ik besefte dat het de bedoeling was om die bloem te geven aan een vrouw die bij de ingang van de slurf stond. Het was haar laatste werkdag en de collega’s wilden haar waarderen en vieren. Het liet zien dat dankbaarheid inherent is aan de bedrijfscultuur van Southwest Airlines. Ik verdiepte me in oprichter Herb Kelleher. Hij had een statement over het ervaren van dankbaarheid dat de wetenschap inmiddels bevestigt. Hij zei:

‘Het is mijn gewoonte om te proberen begrijpen hoe waarde-vol iets is door mezelf te proberen voorstellen hoe het zonder zou zijn’. Onderzoek toont inderdaad dat, als je je de afwezigheid van iets positiefs voorstelt, dat meer impact heeft op dankbaarheid dan als je je de aanwezigheid van het positieve voorstelt. Hij besefte dat hoe meer dankbaarheid het bedrijf toonde, hoe beter het zou presteren.”

“Verschillende onderzoeken naar dankbaarheid op de werkvloer tonen aan hoe belangrijk dankbaarheid is voor werkbeleving, engagement, productiviteit, winstgevendheid, absenteïsme en personeelsverloop. Een Gallup-studie van tien jaar geleden toonde ook aan dat ‘zich niet gewaardeerd voelen’ de belangrijkste reden is voor mensen om van job te veranderen.”

Oprechte dankbaarheid

Hoe komt het dat, als we dat allemaal weten, er toch nog zo’n kloof gaapt om het ook te doen?
“Daar zijn veel redenen voor. Ik denk dat we de nuances van dankbaarheid te weinig zien. Er is vaak een one-size-fits-all-benadering om mensen te waarderen, terwijl er in werkelijkheid een groot verschil is in de perceptie van wat dankbaarheid is. Nog belangrijker dan dat is of de dankbaarheid als oprecht wordt ervaren. Mensen kunnen heel goed de oprechtheid en authenticiteit van dankbaarheid detecteren.

Wij vonden vier elementen van oprechte dankbaarheid.

• Het eerste is dat je specifiek moet zijn. Gewoon zeggen: ‘bedankt voor het werk dat je deed’, betekent niets. Het bevat geen informatie over wat iemand deed waarvoor je dankbaar bent. Bijvoorbeeld omdat het jouw leven makkelijker maakte of omdat een collega daardoor een deadline haalde.
• Als tweede: maak het persoonlijk. Een bedankje naar een heel team sturen, heeft niet dezelfde uitwerking als een bedankje dat je naar elk teamlid afzonderlijk stuurt.
• Het derde element dat dankbaarheid oprecht maakt, is tijdgebondenheid: bedank onmiddellijk en wacht niet tot de jaarlijkse complimentendag of een werk­jubileum om iemand te bedanken.
  
• En als laatste: dankbaarheid moet gelijkwaardig zijn aan de inspanning die geleverd is. Een project waaraan iemand maanden gewerkt heeft, verdient grotere dank­baarheid dan de dankbaarheid voor een taak die een paar minuten werk was.”

Dankbare leiders

Hoe kunnen leiders dankbaarheid en waardering in hun bedrijfscultuur verankeren?

“Ouders vragen me vaak hoe ze ervoor kunnen zorgen dat hun kind dankbaarder is. Dan zeg ik dat we niet aan onze kinderen kunnen geven wat we zelf niet hebben. We moeten een rolmodel zijn. Dat geldt ook voor leiders van organisaties. Leiders kunnen niet zeggen dat ze een maand op dankbaarheid op de werkvloer focussen om dan zelf klagend rond te lopen. De meer succesvolle organisaties zijn diegene waarbij je, als je op de werkvloer rondloopt, voelt: er is iets anders aan deze plek. Er hangt hier een sfeer van bekrachtiging, dankbaarheid, aanmoediging en erkenning. En dat komt van bovenaf.”

“We weten dat dankbare leiders meer effectieve leiders zijn, omdat ze een klimaat van engagement creëren. Dankbare mensen zijn genereus, tonen compassie en zijn vergevingsgezinder. De meer succesvolle organisaties zijn diegene waarbij je voelt: er hangt een sfeer van bekrachtiging, aanmoediging en erkenning”

+++

Opleiding Winnen met waardering

Een cultuur van waardering en erkenning is niet gewoon een ‘nice-to-have’. Het is essentieel om meer betrokken­heid te creëren en ondersteunt ook de financiële resultaten van je organisatie.

Ontdek een uniek framework voor het bouwen van zo’n cultuur, en nog veel meer.

WANNEER: Week van 26 februari, elke dag van 12.00 uur tot 13.00 uur.
INSCHRIJVEN: Mail naar nathalie@arteel.com als je erbij wil zijn. Plaatsen zijn beperkt.

Dit artikel verscheen eerder in ZigZagHR van januari 2024. 

Lees alle artikels van Nathalie Arteel in het dossier "Winnen met waardering."